Facenda son as vacas

(3º da serie "Épica apócrifa")

A sala de espera de urxencias do hospital presentaba unha animación que ben podería ser de feira se non fose porque se falaba de males e doenzas e non de tratos e prezos. Os asistentes eran os mesmos: vellos vidos dos confíns da área de influencia do sanatorio, algún mancado de accidente, e comparsa de acompañantes, que matan o tempo da espera na rememoración colectiva do proceso que conduciu ó doente ata alí e na anticipación vaticinadora do diagnóstico e a evolución posterior da enfermidade, sempre avalada por casuísticas comparadas e exemplificacións reveladoras. Chegado o momento en que o tema médico non dea máis de si, para manter o ton da conversa xeralmente ábrese unha segunda liña de debate: a análise e investigación da filiación dos presentes e a procura de ancestros comúns, ou cando menos veciños, introducida sempre por un apostrófico “¿e logo ti de quen es?”. Pero ás veces a xenealoxía tampouco produce froitos, o feito de estaren os hospitais en cidades, e que coincidan alí xentes de afastadas zonas, fai moito na contra desta interesantísima disciplina científico-recreativa, e entón só queda falar do tempo, das colleitas, a facenda... e postular técnicas, atribuírse méritos, e recabar adhesións para tal ou cal procedemento agrario. E se non como se ían matar as horas que a dilixencia hospitalaria concede ó natural proceso de empeoramento dos que alí acoden. O falar non ten cancela, e se non hai outra cousa que facer que agardar, non ten cancela nin valado nin linde coñecida.

De cando en vez interrompíase momentaneamente esta dinámica, abríanse as portas da rúa e entraba algún novo ferido ou doente, que pasaban a unha estancia contigua. Ó pouco retornaba (en angarellas, en cadeira de rodas, ou a pé se podía), a esperar polos “resultados”, rodeábano os seus acompañantes ávidos de información, e logo sumábanse todos á tertulia. Outros marchaban xa para a casa, co sobre grande e marrón das radiografías, delator e portador de misterios indecodificables, preso co cóbado contra as costelas. Outros de menos sorte marchaban tamén, pero ingresados para un andar do hospital. A conversa sen embargo non sufría polas altas e baixas periódicas de participantes, senón que máis ben se nutría deste trasfego constante.

A unha vella deixárona sobre unha cadeira de rodas tras dunha porta absurda que partía en dous o corredor. Era gordechiña e risoña, levaba un pé vendado que contrastaba na súa brancura co negro do loito regulamentario, aínda que sen pano, exhibindo un bo pelo gris collido nun moño. Botábase para diante e estiraba o pescozo canto podía para ver do outro lado, desexosa de participar na conversa. Nisto trouxeron outra velliña, tamén en cadeira, e aparcárona deste lado da porta, de xeito que só esforzándose moito no estalicar cara a diante podían verse, pero esta segunda en chegar non o facía. Estaba fraquiña, sobre todo a cara, e a pel debuxáballe tódolos osos. Tamén ía de loito, ela si cun pano que lle enchía de negro a cabeza e daba máis sombra aínda a uns ollos xa de por si afundidos e apagados. Tiña a morte retratada na cara. A primeira vella mirábaa desde a súa incómoda postura, e un señor achegouse a ela. Era o fillo da segunda en chegar, e pronto trabaron conversa. Repasaron primeiro as doenzas de cada unha, a segunda por boca do seu fillo, pois ela nin sequera daba a entender que oíse o que dicían. O home contaba, sen ningún reparo de que o escoitase a interesada, que eran os anos, que había muller para pouco. Logo descubriuse que eran da mesma quinta, as dúas tiñan 81 anos, pero nin así apeaba o home da súa teoría, entón a outra estalicou o pescozo para vela ben, e espetoulle “pois parece moito máis vella ca min”. Despois falaron de onde eran cada un, e repasaron os coñecidos por ver se había algún parente ou amigo común. En vista de que non aparecían, pasaron a falar da facenda. Só cando chegaron ó reconto das vacas, a velliña fraca ergueu un pouco as cellas, parecía un pito, encollida, coas mans no colo, como se xa non tivese conta delas, pero fixo un esforzo por mirar aquela outra vella, da súa idade, pallareta e ben conservada, que dicía que tiñan corenta vacas, ¡e eles só cinco! No seu ceo seguro que todo son prados e vacas pacendo, e soutos, e camiños anchos, e cuncas de papas de arroz. E ata pode que se alegre do preto que o ten.