A Cortilleira

(1º da serie "Épica apócrifa")

Había unha muller que vivía nun pequeno cortello, e disto lle veu o alcume, pois cortelleiro chamábanllelo ós que coma ela dispoñían só dun pendello como morada. Eran a penas catro paredes que delimitaban uns 20 metros cadrados, nos que convivían ela e un pequeno rabaño de ovellas que eran a súa única facenda, e coas que compartía leito e calor nas noites de inverno, e carqueixas, penedos e horizontes montesíos nas horas do día. Por eses horizontes aparecería quen lle ía causar a súa traxedia. Sobre esas carpanzas ou penedos consumouse o primeiro e orixinario episodio do crime: alí quedou preñada. O segundo episodio consumouse, claro está, no recinto lúgubre e íntimo do cortello, alí, despois de levar en segredo o preñén, enterrou debaixo do esterco o neno que pariu sen axuda e sen outro alento que a compaña das ovellas. A ninguén fixo confidencia do preñe ou da morte, e, desprezada socialmente, por un pouco máis mísera que a común miseria dos veciños, ninguén se preocuparía das súas coitas, pero aínda así, o caso é que todo se soubo. Foi detida e condenada a non sei cantos anos de traballos forzados. A dureza da pena imposta é resumida polos que oralmente transmitiron a súa historia cunha única pero moi gráfica e elocuente imaxe: no penal de Mahó andou arando a terra facendo parella no xugo cun burro.

Unha noitiña as veciñas que ían á fonte por auga entreviron unha vella que enchía tamén a súa sella e partía amparándose nas tebras ó velas chegar. Non se lles facía coñecida (as máis novas nunca a viran). Falouse o caso e caeron na conta de que era a Cortilleira.

Regresara á aldea, xa vella e moi enferma, co tempo xusto de morrer, supoño que resistiría todo o posible para non quedar para sempre baixo aquel sol mediterráneo, que o desexo de volver ó familiar acougo do “fogar” lle daría un último e breve alento de vida. Faleceu case de contado, pero tivo aínda tempo de facer un derradeiro xesto cara o mundo, unha especie de declaración: reuniu as súas escasísimas pertenzas e púxolles lume no curruncho da lareira, logo colleu as súas roupas, o último que lle quedaba, e coas enferruxadas tesouras de rapar as ovellas púxoas en tiras e anacos pequenos. Todo co único propósito de que ninguén fose aproveitar algo do seu, que ninguén tras de si sacase o máis mínimo proveito do seu paso polo mundo.